مسکن یا ساختمان که تعریف ساده ی آن ایجاد شرایط مطلوب جهت سکنا می‌باشد، امری پویا بوده و از آغاز زندگی بشر در غارها پدید آمده است و همچنان مسیر تکاملی خود را در حال پیمودن است.
هنگامی که انسان اولیه فهمید زندگی در غار منوط به تغییر شرایط محیط و به وجود آوردن شرایط لازم جهت زیستن است نطفه ساختمان را پی‌ریخت.
ایجاد تهویه هوا و مجرای خروج سیلاب‌ها، ایجاد محل دفع فضولات انسانی، جابه‌جا کردن سنگ‌ها، تعبیه جای مناسب آتش، محل امن جهت نگه‌داری و ذخیره مواد غذایی همچنین ایجاد موانع برای جلوگیری از ورود حیوانات وحشی و درنده اولین گام‌هایی بودند که انسان اولیه در راه زندگی برداشت و امروزه در سازه‌ها برای آن واژه تأسیسات را به کار می‌بریم.
در ساختمان که از چفت و بست ارگانیک اجزاء مختلف تشکیل شده، تأسیسات ساختمان نقش اساسی داشته است. شناخت، اجرای دقیق، صحیح و علمی را می‌طلبد تا عمر ساختمان چند برابر افزایش پیدا کند.
استفاده مناسب از آب، برق، گاز، علائم هشداردهنده، تهویه، تخلیه فاضلاب، ایجاد سیستم سرمایشی و گرمایشی، ارتباط بین داخل و خارج ساختمان، تماس تلفنی، حمل و نقل بین طبقات موضوعات تأسیساتی ساختمان هستند. هر کدام از آنها به مدد متخصصین و مهندسین اهل فن محاسبه و با اجرای دقیق ایمنی، زیبایی و استحکام را به بار می‌آورد. استفاده از لوله‌های آلومینیومی با لوله‌های پی‌وی‌سی که رسوب نمی‌گذارند، همچنین به‌کارگیری لوله‌های پولیمری جهت فاضلاب‌ها، لایه‌های پی‌وی‌سی جهت عبور سیمهای برق با روکش استاندارد در دستور کار تاسیسات قرار می‌گیرد.
عایق‌بندی مقوله‌ای اساسی و گسترده در ساختمان است و نقش کلیدی دارد. کلیه تبادلات حرارتی، نور، صدا، بو، ، رطوبت، گرد و قبار، جلوگیری از ترکیب فلزات با اکسیژن هوا، موانع از رخنه حشرات، جزئی از عایق‌بندی است. در هر بخش از مواد مورد لزوم خود استفاده می‌کند و ایزولاسیون را به وجود می‌آورد. دقت در اجرای تأسیسات و دانستن اهمیت آن و رعایت نکات دقیق همان‌گونه که ذکر شد دوام ساختمان را به همراه خواهد داشت. قلب تپنده ساختمان و شریان حیاتی آن تأسیسات ساختمان است که حرکت انرژی به اشکال گوناگون را به عهده دارد.
با برنامه‌ریزی درست، صحیح، اصولی و از روی نقشه و با پیش‌بینی و آینده‌نگری عمر مفید ساختمان چندین برابر خواهد شد. اهمیت اجرای دقیق تأسیسات فنی ساختمان نکات زیر را در بر خواهد داشت.
الف- توسعه شهرها، رشد روز افزون جمعیت، ورود به حریم روستاها و بلعیدن آنها توسط شهرها و شهرک‌های نو‌بنیاد، از بین رفتن خاکی که حیات موجودات عالم وابسته به آن است انسان اندیشمند را به فکر وا می‌دارد که تا کجا حق دارد پیش برود.!
باور اینکه کره خاکی فقط به انسان تعلق ندارد بلکه سایر مخلوقات و موجودات هم در آن حق حیات و زندگی دارند و ساخت و ساز نابجا در آن تخریب منابعی است که دیگر دست یافتنی نیست. (و این یک اصل است)
ب- به خدمت گرفتن کلیه تجارب و علوم جهانی و کوشش در بومی کردن آنها در جهت بهینه‌کردن و طولانی کردن عمر ساختمان و تاسیسات آن.
ج- جلوگیری از تخریب تاسیسات ساختمان و بازسازی زود هنگام آن و همچنین صرفه‌جویی در سرمایه‌ای که می‌تواند در بخش تولید به کار گرفته شود. حال اندکی تخصصی‌تر به کار نگاه کنیم. مثلاً در مورد برق‌کاری:
استفاده از کابلها و سیمهای فویل‌دار آلومینیومی در سیستم ارتباطی باعث گرفتن پارازیت‌ها (نویز) می‌گردد. همچنین کابل کوآکسال تصویر بهتری از تلویزیون می‌دهد.
سطح مقطع کابلها و سیم‌ها بستگی به طول مسیر و مقدار مصرف جریان برق است که از آن می‌خواهیم.
اتصال سیم‌ها و ارتباط آنها باید دقیق و منظم باشد، تا از آمپر کشیدن اضافی از آنها جلوگیری شود.
رنگ سیمهای برق معرف وضعیت آنها است. به آن توجه شود. (رنگ آبی نول، رنگ قرمز فاز، اگر برای مسیر کلیدها از رنگی مثلاً مشکی استفاده می‌کنیم برای مسیر پریزها باید از رنگ دیگری استفاده شود.)
جریان برق ورودی ساختمان، داخل کنترل‌های مربوطه به هر واحد می‌گردد و از آنجا به واحدها وارد می‌شود. داشتن فیوزهای مینیاتوری داخل جعبه مخصوص الزامی است.
استفاده از پریزهای برق مجهز و ایمن و ارت‌دار لازم است.
در دسترس بودن کلیدهای روشنایی ساختمان، به‌طوریکه شخص مصرف‌کننده در تاریکی قرار نگیرد. مثلاً خاموش کردن کلید روشنایی مسیر راهرو و همزمان با روشن کردن کلید سالن باشد.
برق در یک مجموعه مثل آپارتمان طوری تقسیم گردد که هرگاه خواستیم برق قسمتی را قطع کنیم، برق بقیه قسمت‌ها قطع نگردد. (این وظیفه جعبه فیوز مینیاتوری است.)
سعی شود مسیر عبور برق و گاز با هم فاصله داشته باشند.
از هنگام ورود به ساختمان یعنی همان زمانی که دکمه کنترل دربازکن برقی را می‌زنیم و درب پارکینگ باز می‌گردد، خدمت سیستم برق به ما شروع و تا شب هنگام که در بستر آرمیده‌ایم و هشداردهنده‌های ایمنی را روشن کرده‌ایم همچنان از این خدمت بهره‌مندیم پس آن را جدی بگیریم.
معمولاً ترتیب انجام کارهای برق ساختمان به صورت زیر است:
مرحله اول:
1- کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستم‌های روشنائی، سیستم‌های صوتی، سوکت‌های برق، آنتن، تلفن، آیفون، اطفاء حریق،فن‌کوئیل‌ها، برق اضطراری و موتورخانه ساختمان.
2- اجرای نقشه روی کار.
3- تراز کردن تمام قوطی کلیدها و کشیدن خط تراز با چک لاین.
4- کندن قوطی کلیدها با دستگاه.
5- شیار زدن مسیر لوله‌ها با شابلون ودستگاه شیارزن.
6- نصب قوطی کلید روی دیوار توسط شابلون و تراز کردن دقیق آنها.
7- سوراخ کردن روشنائی سقفی توسط دستگاه (در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس می‌شود).
8- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهایی که برای ورودی و خروجی لوله‌هایی که داخل جعبه فیوز آورده می‌شود.
9- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لوله‌هایی که داخل جعبه آنتن و تلفن آورده می‌شود.
10- پوشش کامل روی لوله پولیکاهایی که در کف ساختمان کار شده است.
11- اجرای لوله پولیکاگذاری توسط گرما و خمکاری توسط مشعل و فنر و آب‌بندی آن توسط چسب پولیکا.
12- جوشکاری و ساخت ساپورت برای سینی برق بر روی داکت مشخص شده از روی نقشه (این سینی‌برق‌ها برای ورود کابل‌های برق، تلفن و ……. نیازهای ساختمان به طور مجزا داخل داکت‌های ساختمان فیکس و وارد باکس‌های مورد نیاز خود می‌شود).
13- نصب جعبه فیوز و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
14- نصب جعبه آنتن و تلفن و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
15- گذاشتن لوله فولاد در شرایطی که نقشه تعیین کرده است (در پارکینگ‌های اداره‌جات داخل روشنائی آسانسور و روشنائی موتورخانه).
16- تأمین ارتینگ ساختمان (نصب پلیت و سیم مسی و زغال و نمک برای راه‌اندازی چاه ارت و از آنجا به سینی برق و به مصرف‌کننده‌ها)
مرحله دوم (بعد از کف‌سازی، کاشی‌کاری و سفیدکاری دیوار):
1- تمیز کردن قوطی کلیدها و بریدن لوله‌های اضافی روی کار.
2- سیم‌گذاری داخل لوله پولیکا (رنگ سیم‌ها و قطر سیم‌ها و جنس سیم‌ها از روی استاندارد انتخاب می‌شود).
3- انداختن کابل شیلددار برای بلندگوها و از آنجا به ولوم‌های همان اتاق و از آنجا به فیش‌های پشت آمپلی‌فایرها.
4- کابل‌کشی برق از داخل جعبه فیوز و رد کردن داخل سینی برق و بست زدن و از آنجا به زیر کنتور (درصورت داشتن دیزل ژنراتوراین کابلها داخل موتور خانه و وارد تابلوهای مخصوص خودش می‌شود).
5- اتصالات سر سیم‌ها در داخل قوطی کلید، جعبه فیوزها، روشنائی‌ها، توکارها و جعبه آنتن، تلفن، اطفاء‌حریق، UPS (نصب دستگاه‌های تغذیه UPS به شرکت‌های مسئول مرتبط می‌شود).
6- کابل‌کشی تلفن و آیفون از تابلوهای مخصوص خودش و رد کردن داخل سینی مخصوص خودش و بست زدن کابلها و از آنجا به باکس‌های مخصوص خودشان.
7- قلع اندود کردن کل اتصالات و سرسیم‌ها توسط حوضچه قلع.
8- اجرای کامل کابل‌کشی مربوط به بیرون ساختمان، نصب نورافکن‌ها در نما.
9- عایق‌کاری تمام اتصالات توسط وارنیش حرارتی (جایگزین لنت برق).
مرحله سوم (بعد از نقاشی و کف تمام شده)
1- بستن ترمینال روی سرسیم‌ها.
2- بستن کلید و پریز و تراز کردن آنها.
3- نصب تمام و کامل دتکتورهای دود و شستی آنها روی جاهای تعیین شده.
4- نصب فیوزها داخل جعبه فیوز و وایرشو زدن سرسیم‌ها و فیوز بندی آنها با دقت تمام.
5- نصب آنتن مرکزی و سوئچینگ‌های مربوط به آن.
6- نصب آیفون تصویری، بستن سوکت‌ها و شستی‌های مربوط به آن به صورت منظم.
7- نصب چشم لایتینگ در راه پله و پارکینگ‌ها.
8- نصب چشم لایتینگ در سرویس‌ها برای هود مرکزی (این چشم‌ها پس از عمل کردن به کنتاکتور و سپس کنتاکتور به سانتیفوژ فرمان داده و باعث تهویه سرویس‌ها می‌شود).
9- نصب نور مخفی‌های داخل سقف کاذب و کفی‌های روی سرامیک.
نصب تجهیزات برقی موتورخانه
1- نصب تابلوی برق موتورخانه (تجهیزات داخل تابلو برق بر اساس نیازهای موتورخانه ساختمان انتخاب و توسط تابلو ساز ساخته می‌شود)
2- نصب لوله زیرسینی برق و از آنجا روی الکتروموتورها و ترموستاتها و مصرف‌کننده‌های دیگر درون ساختمان.
3- نصب پایه سینی برق روی دیوار و فیکس کردن سینی برق روی آن با توجه به نیاز ساختمان.
4- کابل‌کشی از تابلو برق روی سینی برق و داخل لوله از آنجا سر الکتروموتورها و ترموستاتها و مصرف‌کننده‌ها.
5- وایرشو زدن و شماره زدن سرسیم‌ها و بستن آن روی تخته کِلِم الکتروموتورها وترموستات‌ها و مصرف‌کننده‌ها واز آنجا به ترمینال زیر تابلو برق.
منبع: decoceram.ir